Historia
Opactwo Cystersów w Lubiążu to jeden z największych kubaturowo i najokazalszych barokowych zespołów klasztornych w Europie. Jego monumentalna fasada ma 223 metry długości, a kubatura budynków jest niemal trzykrotnie większa od zamku na Wawelu. Cały kompleks, wraz dachami o powierzchni 2,5 ha, robi ogromne wrażenie.
W skład założenia wchodzi kościół Najświętszej Marii Panny – kamienno-ceglana bazylika z początku XIII wieku, barokowy pałac opatów z reprezentacyjnymi wnętrzami, budynek klasztorny mieszczący niegdyś 1000 cel oraz kaplica książęca, pełniąca funkcję mauzoleum Piastów śląskich. Niezwykle cennym elementem wystroju są freski autorstwa najwybitniejszego malarza śląskiego baroku, Michała Willmanna. Zachowały się także zabudowania gospodarcze, takie jak browar, piekarnia i wozownia.
Opactwo, które w latach 1681-1700 zostało gruntownie przebudowane i powiększone, było wówczas prężnym centrum życia intelektualnego i artystycznego. Jego późniejsze losy były burzliwe: podczas II wojny światowej Niemcy urządzili w nim tajną fabrykę części do rakiet V1 i V2, a po wojnie stacjonowała tu Armia Czerwona. Obecnie trwają prace remontowe mające przywrócić temu wyjątkowemu zabytkowi dawny blask.
W 2019 roku kręcono tutaj film pod tytułem „Piłsudzki” z Borysem Szycem w roli głównej. W filmie klasztor pełnił rolę szpitala psychiatrycznego.
