Gotycki zamek królewski w Łęczycy

Zamek Królewski w Łęczycy, pierwotnie wzniesiony w stylu gotyckim w XIV wieku, został przebudowany na renesansową rezydencję w XVI stuleciu, by w wieku XIX ulec częściowej rozbiórce. Współczesny, zrekonstruowany zabytek obejmuje budynek bramny, skrzydło mieszkalne, pełny obwód murów kurtynowych, wieżę główną zwieńczoną attyką oraz gmach prochowni.

Historia zamku w skrócie

Warownia została prawdopodobnie zbudowana z inicjatywy Kazimierza Wielkiego w latach 1357–1370, krótko po włączeniu księstwa łęczyckiego do Królestwa Polskiego. W 1406 roku zamek spłonął podczas najazdu krzyżackiego, jednak szybko go odbudowano. To właśnie tutaj w 1409 roku odbył się zjazd rycerstwa przed kolejną wojną z Zakonem Krzyżackim.

Szczyt świetności twierdzy przypada na rządy Kazimierza Jagiellończyka, który podczas wojny trzynastoletniej urządził w niej jedną z głównych kwater dowodzenia. W tym okresie na zamku rezydowali również królowa Elżbieta Rakuszanka oraz przyszły król Władysław. Dwa pożary – w 1462 i 1484 roku – poważnie uszkodziły budowlę, która do połowy XVI wieku pozostawała w częściowej ruinie.

Odbudowy i przekształcenia gotyckiej warowni w renesansową siedzibę podjął się starosta Jan Lutomierski. Kolejne zniszczenia przyniósł potop szwedzki – w 1656 roku zamek został zdobyty i zniszczony przez wojska Jana Kazimierza podczas szturmu na okupujący go szwedzki garnizon.

Mimo odbudowy dzięki funduszom lokalnej szlachty pod koniec XVII wieku, zamek już na początku XVIII wieku został poważnie uszkodzony przez wojska Stanisława Leszczyńskiego i Karola XII w walkach z Sasami. W 1769 roku rosyjski generał Drewicz dokonał kolejnych zniszczeń, wypierając z warowni konfederatów barskich.

W okresie zaborów Prusacy rozważali odbudowę ruin na potrzeby militarne. Po Kongresie Wiedeńskim (1815) obiekt przejęła Komisja Wojny Królestwa Polskiego, adaptując go na magazyn i prochownię. W 1831 roku rozpoczęto rozbiórkę murów, którą zarządził łęczycki burmistrz.

Dopiero po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku zabezpieczono ocalałe ruiny. Po II wojnie światowej tymczasową siedzibę mieli tu harcerze, a w 1949 roku utworzono muzeum. Częściowej rekonstrukcji zamku dokonano w latach 1964–1976.

Zamek w Łęczycy – Ciekawostki

Po zwycięstwie grunwaldzkim na zamek trafili wzięci do niewoli zachodnioeuropejscy rycerze – goście zakonu krzyżackiego – którzy oczekiwali tam na wykup. W XV wieku warownia była także miejscem o znaczeniu politycznym: odbywały się w niej państwowe sejmy i zjazdy generalne. Szczególnie burzliwy okazał się zjazd w 1426 roku, kiedy to szlachta zbuntowała się przeciwko ugodzie zapewniającej tron najstarszemu synowi Władysława Jagiełły, przyszłemu Władysławowi Warneńczykowi.

Z łęczyckim zamkiem nierozerwalnie związana jest legenda o diable Borucie. Według podań, był on niegdyś leśnikiem, który uratował Kazimierza Wielkiego z topieliska. W nagrodę otrzymał od monarchy szlachectwo oraz urząd starosty łęczyckiego. Z czasem Boruta przekształcił się jednak w okrutnego ciemiężyciela ludu. Po jego śmierci tłum wdarł się na zamek w poszukiwaniu legendarnego skarbu, nie odnajdując jednak ani kosztowności, ani ciała starosty. Uważa się, że Boruta, przybierając postać diabła, ukrył się w lochach zamkowych, gdzie do dziś strzeże swoich bogactw.